خطوط سوآپ دلار آمریکا نیازمند اعتماد به نهادهای آمریکایی است و این اعتماد در حال فرسایش است.
مدت‌ها بحث درباره دلارزدایی نادیده گرفته شده است؛ ایده‌هایی مانند ارز بریکس حتی مورد تمسخر قرار گرفته‌اند. اما یادداشت اخیر بانک دویچه راه‌های جدیدی را نشان می‌دهد که سلطه دلار می‌تواند فرسایش یافته یا حتی فرو بریزد. آنها از این پدیده به عنوان “دکمه هسته‌ای برای دلار آمریکا” یاد می‌کنند که همان سیستم خطوط سوآپ ارزی است.
این موضوع پس از گزارش رویترز مطرح شد که برخی مقامات بانک مرکزی اروپا در حال بررسی این مسئله هستند که آیا می‌توانند در زمان تنش‌های بازار به خطوط سوآپ دلار آمریکا اعتماد کنند.
بانک دویچه می‌نویسد: “پرسش فوری این است که آیا حمایت نقدینگی فدرال رزرو در زمان تنش فوری دریغ می‌شود. پیامدهای آن بسیار جدی خواهد بود.”
دولت ترامپ لحن خصمانه‌ای نسبت به اروپا اتخاذ کرده و درز اطلاعات آتلانتیک نشان داد که مقامات ارشد آمریکایی، اروپایی‌ها را “رقت‌انگیز” می‌نامند. همچنین آمریکا به طور فزاینده‌ای از تاکتیک‌های اهرم فشار – اگر نگوییم اخاذی – در مذاکرات استفاده می‌کند.
نگرانی این است که اگر بانک‌های خارجی در زمان بحران به نقدینگی دلار نیاز داشته باشند، ایالات متحده ممکن است در ازای آن چیزی مطالبه کند.
بازار سوآپ عظیم است
در عین حال، درک حجم بازار سوآپ و فوروارد دشوار است. بانک تسویه بین‌المللی (BIS) آن را نزدیک به ۱۰۰ تریلیون دلار در سال ۲۰۲۲ یا معادل ۱۰۰ درصد تولید ناخالص داخلی جهانی تخمین زده است، که بیش از دو برابر اندازه بازار سهام آمریکاست.
این بازار تحت سلطه دلار آمریکاست و عمدتاً استقراض در برابر دارایی‌های امن مانند اوراق خزانه را تسهیل می‌کند تا جریان‌های فرامرزی، از جمله ارز خارجی را تسهیل کند.
مشکل این است که در زمان تنش – که در دوران کووید به طور گسترده به آن پرداخته شد – خطوط سوآپ بانکی به دلیل ریسک طرف مقابل و کاهش اهرم قطع می‌شوند. در عوض، بانک‌ها باید وثیقه‌ها را بفروشند و در آن زمان، این امر منجر به حراج موقت اوراق خزانه شد که با اعلام QE نامحدود فدرال رزرو معکوس گردید.
برای خاموش کردن این آتش، فدرال رزرو شدیدترین اقدام در تاریخ خود را اعلام کرد، همراه با خطوط سوآپ ارزی نامحدود مستقیماً از فدرال رزرو به بانک‌های مرکزی جهانی. در حال حاضر ۱۴ بانک مرکزی دارای این توافقات با فدرال رزرو هستند.
بانک دویچه تأکید می‌کند که این توافقات با فدرال رزرو ظاهراً مستقل هستند، اما پرونده‌های دادگاهی در جریان پیرامون FCC سؤالاتی را درباره استقلال نهادهایی مانند فدرال رزرو مطرح می‌کند.
اگر این خطوط در بحبوحه بحران قطع شوند، اثرات آن به آمریکا بازمی‌گردد و منجر به حراج اوراق خزانه و اوراق بهادار با پشتوانه رهنی (MBS) می‌شود. این امر “آستانه قطع حمایت در زمان تنش مالی سیستمی را بسیار بالا می‌برد.”
با این حال، بانک مرکزی اروپا حداقل در حال بحث درباره آن است و این ممکن است منجر به اقدامات پیشگیرانه برای کاهش وابستگی به سیستم سوآپ دلار شود، که اساساً به معنای دلارزدایی در میان‌مدت است.
این منجر به این پاراگراف حیرت‌انگیز از بانک دویچه شده است:
“تردیدها درباره تعهد فدرال رزرو به حفظ نقدینگی دلار – به ویژه در برابر متحدان اصلی – تلاش‌های کشورهای دیگر را برای کاهش وابستگی به سیستم مالی آمریکا تسریع خواهد کرد. این نهایتاً منجر به کاهش مالکیت خارجی دارایی‌های آمریکایی و تضعیف گسترده نقش دلار در سیستم مالی جهانی خواهد شد. آموزنده است که رقبای اقتصادی بزرگ ایالات متحده مانند چین و روسیه از خطوط سوآپ با فدرال رزرو بهره‌مند نیستند و سیستم‌های مالی خود را یا با انباشت قابل توجه ذخایر رسمی یا با دلارزدایی تقویت کرده‌اند. در نهایت، اگر چنین نگرانی‌هایی به متحدان آمریکا سرایت کند، به نظر ما احتمالاً مهم‌ترین محرک برای دلارزدایی جهانی از زمان ایجاد معماری مالی جهانی پس از جنگ خواهد بود.”
اتفاقی نیست که: طلا امروز به بالاترین رکورد خود رسید و از زمانی که ترامپ در سال گذشته در نظرسنجی‌ها از بایدن پیشی گرفت، رشد سهمی داشته است.
