مرتضی عظیمی

جدیدترین گزارش درباره تورم مصرف‌کننده نشان داد که تورم کاهش یافته، اما همچنان بالاتر از هدف سالانه ۲ درصدی فدرال رزرو است. بانکداران مرکزی ترجیح می‌دهند نرخ بهره خود را در سطح بالایی نگه دارند در حالی که منتظر مشاهده تأثیرات تعرفه‌ها بر اقتصاد هستند. در جدیدترین انتقاد از فدرال رزرو، رئیس‌جمهور دونالد ترامپ گفت که «عملاً تورمی وجود ندارد»، اما بانکداران مرکزی ممکن است با این نظر مخالف باشند.

در پستی در پلتفرم رسانه اجتماعی تروث سوشال در صبح دوشنبه، رئیس‌جمهور استدلال کرد که فدرال رزرو باید نرخ بهره را کاهش دهد؛ زیرا هزینه‌های مصرف‌کننده «به شکل مطلوبی رو به کاهش» است. در حالی که افزایش قیمت‌ها در ماه‌های اخیر کند شده است، تورم همچنان بالاتر از سطحی است که فدرال رزرو برای کاهش نرخ بهره تأثیرگذار خود می‌خواهد.
در اینجا آنچه درباره تورم و نرخ‌های بهره باید بدانید آورده شده است.
وضعیت تورم چگونه است؟
در جدیدترین گزارش قیمت‌های مصرف‌کننده، تورم کلی ۲.۴ درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافته، که همچنان بالاتر از هدف سالانه ۲ درصدی فدرال رزرو است.
تورم کاهش یافته، اما همچنان بالاتر از نرخ ایده‌آل ۲ درصدی فدرال رزرو است
در کل، تورم طی سال گذشته کاهش یافته اما همچنان بالاتر از هدف سالانه ۲ درصدی فدرال رزرو است. اقلام متغیر مانند غذا و انرژی مسیرهای متفاوتی را طی کرده‌اند؛ زیرا نیروهای خارج از شرایط عادی اقتصادی می‌توانند آن قیمت‌گذاری را تغییر دهند.

ترامپ همچنین گفت قیمت‌های مواد غذایی «به طور قابل توجهی کاهش یافته» و هزینه‌های انرژی «بسیار پایین» آمده است. قیمت‌های انرژی در مارس ۳.۳ درصد نسبت به سال گذشته کاهش یافتند. با این حال، همه انرژی‌ها ارزان‌تر نشدند. هزینه بنزین به طور قابل توجهی کاهش یافت و بر افزایش برق و گاز طبیعی غلبه کرد. قیمت‌های مواد غذایی ۳.۰ درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافتند.

قیمت‌های مواد غذایی و انرژی می‌توانند از ماهی به ماه دیگر به دلایلی که ارتباط کمی با روندهای گسترده‌تر تورم دارند، نوسان داشته باشند. به همین دلیل، اقتصاددانان و مقامات فدرال رزرو اغلب توجه ویژه‌ای به اندازه‌گیری‌های تورم «هسته‌ای» دارند که قیمت‌های مواد غذایی و انرژی را مستثنی می‌کنند. این عدد ۲.۸ درصد در ۱۲ ماه گذشته افزایش یافت، که کمترین افزایش از مارس ۲۰۲۱ است.
چرا این موضوع برای فدرال رزرو اهمیت دارد؟
فدرال رزرو از نرخ تأثیرگذار بهره فدرال برای کمک به مهار تورم استفاده می‌کند، که به عنوان افزایش گسترده قیمت‌ها برای کالاها و خدمات در طول زمان تعریف می‌شود.

وقتی نرخ بهره فدرال بالاتر است، استقراض، از جمله از طریق کارت‌های اعتباری و وام‌ها، گران‌تر می‌شود. این امر اغلب هزینه‌های مصرف‌کنندگان و کسب‌وکارها را کاهش می‌دهد، که به نوبه خود، باید به تعدیل نرخ افزایش قیمت‌ها کمک کند.

فدرال رزرو هدف تورم سالانه خود را ۲ درصد تعیین کرده است به دلیل دستور دوگانه‌ای که کنگره به بانک مرکزی داده است: حفظ تورم پایین و اشتغال بالا. برای متعادل کردن این دو مورد، فدرال رزرو باید جایی را پیدا کند که نرخ بهره کلیدی آن به اندازه کافی بالا باشد تا از شعله‌ور شدن تورم جلوگیری کند، اما به اندازه کافی پایین باشد که استخدام را محدود نکند.

فدرال رزرو نرخ‌های خود را پس از همه‌گیری، زمانی که تورم شعله‌ور شد، به اوج ۵.۲۵٪-۵.۵۰٪ رساند. با شروع کاهش تورم، فدرال رزرو نرخ‌های خود را در اواخر سال گذشته به تدریج یک درصد کامل کاهش داد.

با این حال، علی‌رغم اظهارات مداوم ترامپ مبنی بر اینکه باید این کار را انجام دهند، بانکداران مرکزی تا به حال در سال جاری به نرخ دست نزده‌اند.
بعد چه اتفاقی می‌افتد؟
بخشی از دلیل اینکه فدرال رزرو راضی است نرخ بهره تأثیرگذار خود را حفظ کند این است که آنچه بعداً با تورم اتفاق می‌افتد مبهم است.

از ابتدای سال، ترامپ چندین سیاست تعرفه‌ای را اجرا کرده است که اقتصاددانان انتظار دارند قیمت‌ها را در سراسر اقتصاد افزایش دهد. ماهیت گاه‌به‌گاه این سیاست‌ها عدم اطمینان را در بازارهای مالی ایجاد کرده و احساس مصرف‌کنندگان و رهبران کسب‌وکار را درباره آینده اقتصاد تضعیف کرده است.

این عدم اطمینان، بانکداران مرکزی را در حالت «انتظار و مشاهده» قرار داده است، زیرا آنها به دنبال تأثیرات تعرفه‌ها بر اقتصاد هستند. پس از آخرین جلسه‌شان در مارس، رئیس فدرال رزرو، جروم پاول، گفت آنها عجله‌ای برای کاهش نرخ‌ها ندارند.

او گفت: «دولت جدید در حال اجرای تغییرات سیاستی در چهار زمینه متمایز است: تجارت، مهاجرت، سیاست مالی و مقررات. این تأثیر خالص این تغییرات است که برای اقتصاد و مسیر سیاست پولی مهم خواهد بود. در حالی که تحولات اخیری در برخی از این زمینه‌ها، به ویژه سیاست تجاری، وجود داشته است، عدم اطمینان درباره تغییرات و تأثیرات آنها بر چشم‌انداز اقتصادی بالاست.»

اگر بالاترین پیشنهادات تعرفه‌ای ترامپ اجرا شوند، تورم می‌تواند طبق یک برآورد تا پایان سال به ۴.۷ درصد افزایش یابد. اگر این اتفاق بیفتد، احتمالاً فدرال رزرو را به افزایش بیشتر نرخ‌ها تشویق می‌کند، نه کاهش آنها.

شاخص دلار آمریکا روز دوشنبه به پایین‌ترین حد خود در سه سال اخیر رسید؛ زیرا تهدیدهای رئیس جمهور دونالد ترامپ مبنی بر پایان دادن به استقلال بانک مرکزی آمریکا، بازارهای مالی را دچار تنش کرد.

ترامپ از نحوه مدیریت سیاست پولی توسط جروم پاول، رئیس فدرال رزرو، انتقاد کرده و اخیراً تهدید کرده است که او را پیش از پایان دوره‌اش در مه ۲۰۲۶ برکنار خواهد کرد.

سهام و دلار در این ماه سقوط کرده‌اند، که به اعتقاد برخی از ناظران بازار، سیاست‌های ترامپ اعتماد به دارایی‌های آمریکا که پشتوانه مالی جهانی هستند را تضعیف کرده است.

روز دوشنبه سهام سقوط کرد و دلار به پایین‌ترین حد خود در سه سال اخیر رسید؛ زیرا سرمایه‌گذاران نگران تهدیدهای رئیس جمهور دونالد ترامپ برای محدود کردن استقلال بانک مرکزی آمریکا بودند.

شاخص دلار آمریکا (DXY) صبح روز دوشنبه تا ۹۷.۹۲ کاهش یافت که پایین‌ترین سطح آن از مارس ۲۰۲۲ است. شاخص معیار دلار از اوایل آوریل، زمانی که رئیس جمهور ترامپ با اعلام تعرفه‌های گسترده بر تقریباً تمام کشورها بازارهای مالی جهانی را به لرزه درآورد، حدود ۵ درصد کاهش یافته است.

وال استریت روز دوشنبه بر رابطه ترامپ با جروم پاول، رئیس فدرال رزرو، متمرکز بود که رئیس جمهور او را به کند کردن روند کاهش نرخ بهره متهم کرده است. ترامپ روز پنجشنبه گفت «برکناری رئیس فدرال رزرو نمی‌تواند به اندازه کافی سریع اتفاق بیفتد.»

کوین هَسِت، مشاور اقتصادی کاخ سفید، روز جمعه به خبرنگاران گفت که رئیس جمهور در حال بررسی این موضوع است که آیا می‌توانند پاول را که ترامپ اولین بار در سال ۲۰۱۸ به این سمت منصوب کرد، برکنار کنند.

مناقشه بر سر استقلال فدرال رزرو تنها آخرین تحولی است که در واشنگتن سرمایه‌گذاران را نگران کرده است. پس از آنکه ترامپ «تعرفه‌های متقابل» خود را که تقریباً هدف تمام کشورهای جهان است، اعلام کرد، سهام فروخته شد، بازده اوراق خزانه‌داری افزایش یافت و دلار در هفته‌های بعد سقوط کرد. ناظران بازار با نگرانی خاطرنشان کردند که آشفتگی در بازار سهام باید سرمایه‌گذاران را به سمت پناهگاه‌های امن سنتی مانند اوراق خزانه‌داری و دلار سوق می‌داد. جنت یلن، وزیر خزانه‌داری سابق، اخیراً گفته است که این الگو نشان می‌دهد «سرمایه‌گذاران در حال شروع به اجتناب از دارایی‌های مبتنی بر دلار هستند.»

سرمایه‌گذاران به یک پناهگاه امن روی آورده‌اند: طلا، که تاکنون در این سال نزدیک به ۳۰ درصد افزایش یافته و روز دوشنبه به بالاترین رکورد تاریخی جدید بیش از ۳,۴۴۰ دلار در هر اونس رسیده است.

بازده اوراق خزانه‌داری بلندمدت در اوایل بعدازظهر دوشنبه به طور متوسط بالاتر بود. اوراق خزانه‌داری ۱۰ ساله، که بر نرخ‌های بهره انواع وام‌های مصرفی و تجاری تأثیر می‌گذارد، اخیراً بازده ۴.۳۹ درصدی داشته است، که از بالاترین نرخ ۴.۴۲ درصدی در اوایل روز پایین‌تر، اما از ۴.۳۳ درصد در پایان جلسه قبلی بالاتر است.

مناقشه ترامپ با پاول می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای برای اقتصاد جهانی داشته باشد. پل دونووان، اقتصاددان ارشد در مدیریت ثروت جهانی UBS، روز دوشنبه نوشت: «می‌توان استدلال کرد که تعدیل بزرگ تورم توسط روندی به سمت استقلال بانک مرکزی هدایت شده است.» «در حالی که سیاست پولی یک سلاح نسبتاً کُند است، می‌توان از آن برای کنترل تورم میان‌مدت استفاده کرد. این امر به اعتماد به بانک مرکزی بستگی دارد. ایجاد این اعتماد سال‌ها طول می‌کشد. از دست دادن آن می‌تواند یک شبه اتفاق بیفتد.»

رئیس جمهور صبح دوشنبه بار دیگر علیه پاول موضع‌گیری کرد و در پلتفرم رسانه اجتماعی خود، تروث سوشال، ادعا کرد که «عملاً هیچ تورمی وجود ندارد» و از پاول خواست که نرخ بهره را «فوراً» کاهش دهد.

تصمیم بعدی فدرال رزرو در مورد نرخ بهره در ۷ مه اعلام خواهد شد. مقامات فدرال رزرو اشاره کرده‌اند که رویکردی محتاطانه نسبت به کاهش نرخ اتخاذ خواهند کرد؛ زیرا منتظرند تا ببینند تعرفه‌ها چگونه بر رشد اقتصادی و تورم تأثیر می‌گذارند.

مصرف‌کنندگان آمریکایی این روزها چگونه خرید می‌کنند؟ گزارش‌های شرکت‌ها، تصویری دوگانه نشان می‌دهد: گروهی که کمربندها را محکم کرده‌اند و گروهی که همچنان بی‌دغدغه خرج می‌کنند.

در حالی که یک شرکت بزرگ خانه‌سازی از شروع کُند فصل فروش بهار خبر می‌دهد، یک تولیدکننده اسباب‌بازی اعلام می‌کند محصولاتش حتی در دوران سختی اقتصادی هم خریدار دارد. همزمان، فروشگاه‌های زنجیره‌ای شاهد موج جدیدی از مشتریانی هستند که به دنبال بیشترین ارزش برای پولشان می‌گردند.
دست به جیب شدن محتاطانه مصرف‌کنندگان
فروشگاه زنجیره‌ای آلبرتسونز گزارش داده که با وجود "پایین بودن اعتماد مصرف‌کننده"، تغییر بزرگی در الگوی خرید مردم ندیده است. شارون مک‌کولام، مدیر مالی این شرکت می‌گوید: "مشتریان همان کاری را می‌کنند که پیش از این می‌کردند؛ دنبال ارزش بیشتر می‌گردند و راه‌هایی برای صرفه‌جویی پیدا می‌کنند."

به گفته تحلیلگران، این یعنی مردم بیشتر دنبال تخفیف‌ها هستند و ترجیح می‌دهند محصولات ارزان‌تر با برندهای اختصاصی فروشگاه‌ها را بخرند.

طبق داده‌های شرکت پژوهشی pass_by، فروشگاه‌های مواد غذایی، پوشاک، کفش و حتی مشروبات الکلی همگی در هفته گذشته افزایش بازدیدکننده داشته‌اند. جیمز ایوون، معاون بازاریابی این شرکت می‌گوید: "این فقط مربوط به تورم نیست - مردم به خبرهای تعرفه‌های جدید واکنش نشان می‌دهند و سریعتر کالاهایی را می‌خرند که فکر می‌کنند به زودی گران‌تر یا کمیاب می‌شوند."

نتفلیکس، غول پخش آنلاین، وضعیت پایداری را گزارش کرده است. گرگ پیترز، مدیرعامل این شرکت می‌گوید: "نشانه‌ای از لغو غیرعادی اشتراک‌ها یا تغییر به طرح‌های ارزان‌تر نمی‌بینیم. میزان ماندگاری مشتریان ما همچنان قوی و پایدار است."
دو دنیای موازی: کاهش خرید خانه، ادامه سفرهای لوکس
نشانه‌هایی وجود دارد که آمریکایی‌ها خریدهای بزرگ مانند خانه را به تعویق می‌اندازند، هرچند برخی خرید خودرو را جلو انداخته‌اند تا از افزایش قیمت‌های ناشی از تعرفه‌ها در امان بمانند.

پل رومانوفسکی، مدیرعامل شرکت دی. آر. هورتون می‌گوید: "خریداران به دلیل محدودیت توان مالی و کاهش اعتماد به آینده، محتاط‌تر شده‌اند."

اما در بخش سفر و گردشگری، داستان متفاوت است. اندرو نوچلا از یونایتد ایرلاینز می‌گوید: "مسافران ثروتمند، کسانی که به تعطیلات بین‌المللی می‌روند و صندلی‌های ممتاز می‌خرند، کمتر تحت تأثیر شرایط اقتصادی قرار گرفته‌اند."

استیو اسکوئری، مدیرعامل امریکن اکسپرس نیز تأیید می‌کند: "مشتریان ما شاید بگویند به اقتصاد اعتمادی ندارند، اما همچنان به خرج کردن ادامه می‌دهند و هزینه‌کرد آنها از شرایط بازار تأثیر نمی‌پذیرد."

برند لوکس ایتالیایی مونکلر نگرانی‌های خود را بیشتر متوجه سلامت کلی اقتصاد آمریکا می‌داند تا تعرفه‌ها، در حالی که یان میدلهوف از شرکت اسباب‌بازی تونیز معتقد است: "آخرین چیزی که والدین در آن صرفه‌جویی می‌کنند، هدایا و سرگرمی فرزندانشان است. بچه‌ها به تعرفه‌ها اهمیت نمی‌دهند!"

میدلهوف با خوش‌بینی پیش‌بینی می‌کند که پس از فروکش کردن شوک تغییرات فعلی بازار، اعتماد مصرف‌کنندگان دوباره افزایش خواهد یافت.