محرک‌های بازر

احتمال بالایی برای جنگ علنی بین اسرائیل و ایران وجود دارد. اسرائیل آماده حمله از سوی ایران است. ایران متعهد شده است ترور 31 ژوئیه رئیس سیاسی گروه حماس در تهران را تلافی کند. درگیری بین اسرائیل و ایران برای دهه‌ها در حال کاهش بود، دو طرف عمدتاً بی سر و صدا و در مورد ایران اغلب از طریق گروه‌های نیابتی به یکدیگر حمله می‌کردند. اما شروع جنگ بین اسرائیل و حماس مورد حمایت ایران در ماه اکتبر، تنش‌ها را افزایش داد. این دو در ماه آوریل، زمانی که ایران حمله موشکی و پهپادی گسترده‌ای را به اسرائیل انجام داد، با یکدیگر درگیر شدند. در حالی که خسارات کمی به بار آورد و واکنش محدودتری را برانگیخت، نبرد تن به تن، درگیری اسرائیل و ایران را وارد مرحله خطرناک‌تری کرد.
مقایسه توان نظامی اسرائیل و ایران چگونه است؟
نیروهای اسراییل برتری تکنولوژیکی گسترده‌ای نسبت به ایران دارند. این تا حدودی به دلیل حمایت نظامی و مالی ایالات متحده است که مدتها است به دنبال تضمین برتری اسرائیل به عنوان بخشی از تعهد خود به امنیت کشور یهودی بوده است. به عنوان مثال، اسرائیل تنها کشوری در خاورمیانه است که تاکنون جت جنگنده F-35 شرکت لاکهید مارتین را خریداری کرده است - گرانترین سیستم تسلیحاتی تا کنون.

اسرائیل همچنین به طور گسترده‌ای معتقد است که دارای تسلیحات هسته‌ای است، اگرچه هرگز به این مسئله اعتراف نکرده است.

در مقابل، تحریم‌ها و انزوای سیاسی دسترسی ایران به فناوری نظامی خارجی را مختل کرده است و ایران را به سمت توسعه سلاح‌های خود، از جمله موشک‌ها و پهپادهایی که در ماه آوریل علیه اسرائیل شلیک کرد، سوق داده است. هواپیماهای جنگی ایران اکثراً مدل‌های قدیمی‌تری هستند که از قبل از انقلاب 1979 کشور به ارث رسیده‌اند. روسیه با خرید جت‌های روسی توسط ایران موافقت کرده است، اما مشخص نیست که آنها تحویل داده شده‌اند یا خیر.

ایران مدت‌ها است که مظنون به استفاده از برنامه هسته‌ای خود برای ساخت سلاح‌های هسته‌ای است، هرچند که داشتن بمب اتم را رد می‌کند. این کشور اورانیوم غنی شده کافی برای ساخت چندین بمب هسته‌ای را در صورت انتخاب رهبرانش برای تصفیه فلز سنگین تا سطح 90 درصدی که معمولاً در چنین سلاح‌هایی استفاده می‌شود، انباشته کرده است. همچنان ایران باید بر فرآیند تسلیح سازی سوخت تسلط داشته باشد تا بتواند دستگاهی قابل اجرا با قابلیت اصابت به یک هدف از راه دور تولید کند.

اگرچه ارتش ایران در یک نقطه ضعف فناوری قرار دارد، گمان می‌رود که ارتش ایران دارای انبار قابل توجهی از موشک‌های بالستیک و کروز و هواپیماهای بدون سرنشین ارزان قیمت یا پهپادهایی باشد که در ماه آوریل علیه اسرائیل مستقر کرد.

همانطور که ایران در آن حمله متوجه شد، نفوذ به پدافند هوایی قابل توجه اسرائیل یک چالش است. به گفته ارتش اسرائیل، سیستم‌های دفاع هوایی Arrow و دیوید اسلینگ (David’s Sling) اسرائیل به همراه نیروهای آمریکایی و دیگر متحدانش در منطقه 99 درصد از بیش از 300 پهپاد و موشک شلیک شده توسط ایران را رهگیری کردند.

زرادخانه دفاعی خود ایران شامل سامانه‌های موشکی زمین به هوا از جمله اس-300 روسیه برای مقابله با هواپیماها و موشک‌های کروز و سامانه موشکی ضد بالستیک آرمان (Arman) است. این‌ها تقریباً به اندازه سیستم دفاعی آزمایش‌شده اسرائیل، آماده نبرد نیستند.

ایران در سال 2020 در بحبوحه تشدید تنش‌ها با آمریکا با استفاده از موشک پدافند هوایی Tor ساخت روسیه، هواپیمای مسافربری اوکراینی را به طور تصادفی سرنگون کرد.

هم اسرائیل و هم ایران قابلیت جنگ سایبری دارند. بیش از یک دهه پیش، بدافزار معروف به استاکس‌نت (Stuxnet )، عملیات‌های یک تأسیسات غنی‌سازی هسته‌ای ایران را به خطر انداخت که گمان می‌رود کار آمریکا و اسرائیل باشد. بر اساس ارزیابی آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا که در 11 آوریل منتشر شد، ایران قادر به انجام "تعداد عملیات سایبری، از عملیات اطلاعاتی تا حملات مخرب علیه شبکه‌های دولتی و تجاری در سراسر جهان" است. به گفته شورای روابط خارجی، حملات سایبری انجام شده توسط ایران شامل هکی است که می‌تواند منجر به فلج کردن رایانه‌ها و جریان آب در دو منطقه اسرائیلی باشد.
آیا اسرائیل سایت‌های هسته‌ای ایران را هدف قرار خواهد داد؟
حمله هوایی اسرائیل به سایت‌های هسته‌ای ایران یکی از افراطی‌ترین پاسخ‌ها به حمله جدید ایران خواهد بود. پیش از این، اسرائیل این تهدید را برای زمانی که ایران به مرز توانایی تسلیحات هسته‌ای برسد، محفوظ می‌داشت.
چالش این است که سایت‌های اتمی جمهوری اسلامی متعدد و پراکنده در سراسر کشور هستند. مهم‌ترین آنها در سال‌های اخیر به منظور دور کردن آنها از خطر به زیرزمین منتقل شده‌اند، اگرچه این امر مانع از عملیات خرابکاری در مقیاس کوچک‌تر که معمولاً به اسرائیل نسبت داده می‌شود، نشده است. تصور می‌شود که اسرائیل از سال 2010 در پشت ترور پنج دانشمند هسته‌ای ایران در تهران بوده است.

یک مقام ارشد نظامی مسئول حفاظت از برنامه هسته‌ای ایران در ماه آوریل گفت که اگر اسرائیل این برنامه را هدف قرار دهد، این کشور به همان شکل تلافی خواهد کرد. او اشاره کرد که حتی تهدید به انجام این کار می‌تواند ایران را به بازنگری در سیاست‌های خود در مورد آنچه برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز توصیف می‌کند وادار کند.

متحدان این دو کشور چه کسانی هستند؟
مهمترین متحدان ایران، شبه نظامیان شیعه در لبنان، یمن، عراق و سوریه هستند که با پول، سلاح و آموزش از آنها حمایت می‌کند. شبه‌نظامیان حزب‌الله لبنان می‌توانند مهمترین نقش را در یک جنگ همه جانبه ایفا کنند. این کشور نبردهای مکرری با اسرائیل داشته است و از زمان شروع جنگ بین اسرائیل و حماس، مرتباً موشک و خمپاره به سمت شمال اسرائیل شلیک کرده است. بر اساس اطلاعات اسرائیل، زرادخانه حزب الله بیش از 70000 راکت و موشک از جمله موشک‌های دوربرد و هدایت دقیق را در خود جای داده است.

شورشیان حوثی یمن که مورد حمایت ایران هستند احتمالاً مشتاق هستند که در یک جنگ بزرگتر نقش داشته باشند. از زمان آغاز جنگ اسرائیل و حماس، حوثی‌ها علاوه بر حمله به کشتی‌های تجاری در دریای سرخ، موشک‌های بالستیک و پهپادها را به سمت اسرائیل شلیک کرده‌اند. در 19 ژوئیه، یک پهباد حوثی به ساختمانی در مرکز تل آویو برخورد کرد و یک مرد را کشت و چند نفر دیگر را مجروح کرد که اولین حمله مرگبار در نوع خود به خاک اسرائیل بود.

تنها متحد دولتی ایران در خاورمیانه سوریه است. دولت بشار اسد، رئیس جمهور بشار اسد، بعید به نظر می‌رسد که کمک کند، چرا که هنوز در تلاش است تا کنترل کل کشور را پس از شروع جنگ داخلی در سال 2011 به دست آورد.

ایران روابط خوبی با روسیه دارد، اگرچه جنگش در اوکراین احتمالاً توانایی‌ این کشور را برای کمک کردن محدود می‌کند. همچنین روابط ایران با چین که نفت ایران را خریداری می‌کند، خوب است اگرچه این کشور همچنان توسط ایالات متحده و متحدانش تحریم شده است.

اسرائیل آمریکا و انگلیس را در کنار خود دارد. نیروهای دو کشور برخی از موشک‌ها و پهپادهایی را که ایران در ماه آوریل به سمت اسرائیل پرتاب کرد، منهدم کردند. با پیش‌بینی حمله جدید ایران به اسرائیل، ارتش ایالات متحده اقداماتی را برای تقویت حضور خود در خاورمیانه اعلام کرد و کشتی‌ها، هواپیماهای جنگنده و کشتی‌های دفاع موشکی بالستیک را اضافه کرد.
دولت‌های عربی چگونه ممکن است واکنش نشان دهند؟
جنگ ایران و اسرائیل بسیاری از کشورهای منطقه را در موقعیت دشواری قرار خواهد داد. چهار کشور عربی در سال 2020 از طریق به اصطلاح پیمان ابراهیم (Abraham Accords) با اسرائیل قراردادهای صلح منعقد کردند. بی اعتمادی آنها به ایران بخشی از چیزی بود که آنها را گرد هم آورد. اما بعید است که هیچ کشور عربی در رویارویی با یک کشور مسلمان در کنار اسرائیل بایستد، چه رسد به کشوری به قدرتمندی ایران.

ایران و عربستان سعودی سال گذشته پس از توقف هفت ساله روابط دیپلماتیک خود را از سر گرفتند. عربستان سعودی در حال بررسی امکان عادی سازی روابط با اسرائیل به عنوان بخشی از یک توافق گسترده‌تر است که در آن امیدوار است به تضمین‌های امنیتی ایالات متحده دست یابد و احتمالاً سعی خواهد کرد از درگیر شدن در این جنگ جلوگیری کند.

بلینکن، وزیر امور خارجه، روز یکشنبه به همتایان خود از کشورهای G7 اعلام کرد که حمله ایران و حزب الله علیه اسرائیل ممکن است از روز دوشنبه آغاز شود.

بلینکن برای هماهنگی با متحدان نزدیک ایالات متحده و تلاش برای ایجاد فشار دیپلماتیک در آخرین لحظه بر ایران و حزب الله برای به حداقل رساندن انتقام آنها تا حد امکان، کنفرانس تلفنی تشکیل داد. وی تاکید کرد که محدود کردن تاثیر حملات آنها بهترین فرصت برای جلوگیری از جنگ همه جانبه است.

ایران و حزب الله قول داده‌اند به ترور اسماعیل هنیه، رهبر سیاسی حماس، در تهران و فؤاد شکر، فرمانده نظامی حزب الله، در بیروت توسط اسرائیل پاسخ دهند.

به گفته منابع بلینکن تاکید کرد که ایالات متحده معتقد است ایران و حزب الله هر دو تلافی خواهند کرد.

اما برخلاف حمله ایران به اسرائیل در 13 آوریل - که در آن ایران نزدیک به 350 فروند پهپاد و موشک تهاجمی به سمت اسرائیل شلیک کرد و اسرائیل، ایالات متحده و متحدان آن با هم همکاری کردند تا اکثر آنها را رهگیری کنند - بلینکن اعلام کرد که مشخص نیست این انتقام چه شکلی خواهد داشت.

به گفته این منابع، بلینکن گفت که ایالات متحده زمان دقیق حملات را نمی‌داند، اما تاکید کرد که این حملات می‌تواند از 24 تا 48 ساعت آینده آغاز شود، یعنی از روز دوشنبه.

وزیر امور خارجه به همتایان خود گفت که ایالات متحده با تلاش برای محدود کردن حملات ایران و حزب‌الله تا جایی که ممکن است و سپس مهار پاسخ اسرائیل، تلاش می‌کند تا چرخه تنش را بشکند.

بلینکن از سایر وزرای خارجه خواست تا برای حفظ حداکثر خویشتنداری، فشار دیپلماتیک بر ایران، حزب الله و اسرائیل اعمال کنند.

به گفته این منابع، بلینکن به وزرای خارجه G7 گفت که تقویت نیروهای آمریکایی در منطقه فقط برای اهداف دفاعی است.

یکی از منابع گفت بلینکن زمانی که به وزرا در مورد مذاکرات اخیر با اسرائیل بر سر قرارداد گروگانگیری و آتش بس غزه توضیح داد، ناامید به نظر می‌رسید.

بلینکن گفت که دولت آمریکا قبل از ترور در تهران احساس می‌کرد که "به یک پیشرفت نزدیک است". بلینکن افزود، اکنون به یک توافق بیش از هر زمان دیگری نیاز است.

متیو میلر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا از اظهارنظر در این باره خودداری کرد.

وزرای گروه هفت در بیانیه‌ای اعلام کردند: «ما نگرانی عمیق خود را نسبت به افزایش سطح تنش در خاورمیانه که تهدیدی برای شعله ور شدن درگیری گسترده‌تری در منطقه است، ابراز می‌کنیم».

ما از همه طرف‌های درگیر می‌خواهیم که از تداوم چرخه مخرب خشونت‌های تلافی جویانه خودداری کنند، تنش‌ها را کاهش دهند و به طور سازنده در جهت کاهش تنش شرکت کنند.

مقامات اسرائیلی اعلام کردند که انتظار می‌رود فرمانده فرماندهی مرکزی ایالات متحده، ژنرال مایکل کوریلا، روز دوشنبه وارد اسرائیل شود تا مقدمات نهایی را با نیروهای دفاعی اسرائیل پیش از حمله احتمالی ایران و حزب الله انجام دهد.

بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی، یکشنبه شب با وزیر دفاع، یوآو گالانت، و روسای ارتش و سرویس‌های اطلاعاتی جلسه‌ای تشکیل داد.

نتانیاهو قبل از جلسه گفت: "ایران و یارانش به دنبال محاصره ما در گلوگاه تروریسم هستند. ما مصمم هستیم که در هر جبهه و در هر عرصه - دور و نزدیک - در برابر آنها بایستیم. هر کسی که بخواهد به ما آسیب برساند بهای بسیار سنگینی خواهد پرداخت."

گالانت روز یکشنبه با همتای آمریکایی خود لوید آستین نیز گفتگو کرد.

ایمن صفدی، وزیر امور خارجه اردن، روز یکشنبه در اولین سفر از این نوع در تقریباً یک دهه اخیر به تهران سفر کرد. اردن نگران است که حمله موشکی و پهادی ایران از حریم هوایی این کشور عبور کند.

در جریان حمله 13 آوریل، اردن پهبادهای ایرانی را که در حال حرکت به سمت اسرائیل بودند، رهگیری کرد و به جنگنده‌های آمریکایی و اسرائیلی اجازه داد تا از حریم هوایی این کشور برای رهگیری پهپادها و موشک‌های کروز ایرانی استفاده کنند.

بر اساس بیانیه وزارت امور خارجه اردن، صفدی با علی باقری سرپرست وزارت امور خارجه ایران دیدار و پیام ملک عبدالله دوم را به رئیس جمهور ایران ابلاغ کرد.

صفدی پس از دیدار خود در تهران گفت: "من به اینجا نیامدم تا پیامی از اسرائیل برسانم یا پیامی برای اسرائیل دریافت کنم. من به اینجا آمدم تا از تشدید تنش‌های منطقه ابراز نگرانی کنم."

پس از اینکه بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر، رؤسای امنیتی اسرائیل را برای جلسه‌ای در عصر یکشنبه دعوت کرد، رسانه‌های عبری گزارش دادند که اسرائیل اگر شواهد محکمی مبنی بر آماده شدن تهران برای انجام حمله پیدا کند، انجام یک حمله پیشگیرانه را برای بازدارندگی ایران در نظر خواهد گرفت.

این نشست با حضور گالانت، وزیر دفاع، هرزی هالوی، رئیس ستاد ارتش اسرائیل، دیوید بارنیا، رئیس موساد و رونن بار، رئیس آژانس امنیت اسرائیل (شاباک)، در بحبوحه آماده سازی برای حملات پیش بینی شده ایران و متحد لبنانی آن حزب الله به اسرائیل برگزار شد.

گزارش‌ها حاکی از آن است که اسرائیل مطمئن نیست که از ایران و گروه‌های نیابتی آن چه انتظاری داشته باشد، و به همین دلیل در حال بحث در مورد طیف گسترده‌ای از گزینه‌ها در مورد اینکه چگونه می‌تواند به بهترین شکل به یک حمله پیش‌بینی‌شده پاسخ دهد یا از آن جلوگیری کند، بحث می‌کند.

به گزارش وای نت، در دیدار با نتانیاهو، گزینه حمله به ایران به عنوان یک اقدام بازدارنده مورد بحث قرار گرفت، اگرچه مقامات امنیتی تاکید کردند که چنین اقدامی تنها در صورتی مجاز خواهد بود که اسرائیل اطلاعات قطعی دریافت کند که تأیید می‌کند تهران در آستانه حمله خود است.