ژئوپلیتیک

بازارهای جهانی در حال حاضر با نوسانات شدیدی روبرو شده‌اند که پس از انتشار گزارش ناامیدکننده‌ای اشتغال غیرکشاورزی ایالات متحده در جمعه گذشته رخ داده است. همیشه در این مواقع زمزمه‌ها بالا می‌گیرد و اکنون برخی پیش‌بینی می‌کنند که فدرال رزرو نرخ بهره را کاهش خواهد داد. فدرال رزرو چندین گزینه پیش رو دارد؛ از جمله کاهش اضطراری نرخ بهره مشابه واکنش به بحران کووید در مارس 2020 قبل از نشست پولی برنامه‌ریزی‌شده در سپتامبر، یا ممکن است تا همان زمان صبر کند، اما نرخ بهره را بیشتر از 25 نقطه‌پایه که قبلاً اعلام شده بود، کاهش دهد. با این حال، منطقی است که فعلا سیاست‌های پولی خود را بدون تغییر حفظ کند.

همانطور که فدرال رزرو می‌داند، مهم است که ما نیز به یاد داشته باشیم بازار سهام معادل اقتصاد نیست. فدرال رزرو به نرخ تورم و رشد اقتصادی واکنش نشان می‌دهد، نه به سطح یا نوسانات بازار سهام. در واقع، بانک مرکزی آمریکا تنها در صورتی که نوسانات بازار سهام تهدیدی برای ثبات مالی ایجاد کنند، واکنش نشان می‌دهد. در حال حاضر، هیچ شواهدی مبنی بر وقوع این موضوع وجود ندارد.

همچنین، هیچ نشانه‌ای جدی از وقوع رکود اقتصادی مشاهده نمی‌شود. به گفته‌ی پل ساموئلسون، برنده نوبل اقتصاد، بازار سهام تاکنون نه بار مسیر پولی فدرال رزرو را پیش‌بینی کرده که پنج بارش اشتباه بوده است. این یعنی بازار سهام همیشه پیش‌بینی‌کننده‌ی قابل اعتمادی برای رکود نیست. علاوه بر این، یک گزارش نامطلوب از وضعیت بازار کار به تنهایی نشان‌دهنده‌ی روند کلی نیست. در ماه ژوئن، آمار اشتغال خوب بود و با وجود افزایش 0.2 درصدی نرخ بیکاری در ژوئیه، اقتصاد هنوز هم 114 هزار شغل ایجاد کرده است. همچنین ورود بیشتر نیروی کار به بازار نکته‌ی منفی نیست.

نکته‌ی مهمی که باید در نظر داشت این است که آمار اشتغال، داده‌هایی دارای نوسان بالا هستند و داده‌های اشتغال ژوئیه تحت تأثیر اختلالاتی ناشی از طوفان بریل قرار گرفتند. این داد‌ه‌ها ممکن است پس از دستیابی به داده‌های بیشتر، تغییر کنند و فدرال رزرو نیز به احتمال زیاد تا دریافت این اطلاعات، از نتیجه‌گیری قطعی خودداری خواهد کرد.

در حالی که گزارش اشتغال جمعه گذشته ممکن است بازارها را تحت تأثیر قرار داده باشد، عوامل دیگری نیز در این نوسانات نقش داشته‌اند. حباب هوش مصنوعی در حال ترکیدن است و سرمایه‌گذاران به این فکر افتاده‌اند که آیا رشد بهره‌وری حاصل از این فناوری واقعاً محقق خواهد شد یا خیر. جای تعجب نیست که سهام شرکت‌های فناوری مانند انویدیا و سامسونگ در اوایل این هفته باعث افت بازار شدند. از سوی دیگر، بحران حل‌نشده‌ی غزه و کرانه باختری و تهدید جنگی میان اسرائیل و ایران که ممکن است کشورهای دیگر را هم درگیر کند، به نگرانی‌ها افزوده است.

برخی ممکن است بگویند که نگرانی‌ها درباره بازدهی هوش مصنوعی و مسائل خاورمیانه دلایلی برای کاهش رشد اقتصادی و احتمال رکود در آمریکا هستند و این مسائل می‌تواند فدرال رزرو را به کاهش نرخ بهره ترغیب کند. اما به نظر می‌رسد اعضای بانک مرکزی آمریکا قصد دارند منتظر بمانند و تصمیم نهایی را بر اساس داده‌های بیشتر بگیرند. آنها می‌دانند که کاهش اضطراری نرخ بهره قبل از سپتامبر یا کاهش بیشتر از 50 نقطه‌پایه در سپتامبر ممکن است بیشتر باعث ترس و وحشت بازار شود تا آرامش بخشیدن به آن.

علاوه بر این، جروم پاول، رئیس فدرال رزرو و همکارانش می‌دانند که آمریکا در میانه‌ی کارزار انتخاباتی ریاست جمهوری قرار دارد. دونالد ترامپ که همیشه حامی کاهش نرخ بهره بوده است، قطعاً هر اقدام فدرال رزرو برای تحریک اقتصاد را به عنوان تلاشی برای کمک به حزب دموکرات و کمالا هریس تلقی خواهد کرد. ترامپ می‌داند که مردم، چه درست چه غلط، دولت فعلی را مسئول وضعیت اقتصادی می‌دانند و هر چه عملکرد اقتصاد و بازارها از اینجا تا نوامبر بدتر شود، به نفع رقیب خواهد بود.

همانطور که پاول بارها تأکید کرده، فدرال رزرو مستقل است و به فشارهای سیاسی واکنش نشان نمی‌دهد. با این حال، استقلال این بانک مرکزی مطلق نیست و حفظ این استقلال نیازمند جلوگیری از جلب توجه و انتقادهای سیاسی است، چه اکنون و چه در آینده. این امر باعث می‌شود که فدرال رزرو با احتیاط و به تدریج عمل کند. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که کاهش 25 نقطه‌پایه‌ای نرخ بهره در سپتامبر و شاید چند کاهش دیگر پس از انتخابات صورت گیرد. احتمال اینکه فدرال رزرو این انتظارات را نادیده بگیرد، بسیار کم است.

تاریخ‌نگاران ممکن است به این نتیجه برسند که فدرال رزرو به ریاست پاول در سال 2024 در پاسخ به ضعف اقتصادی بسیار کند عمل کرده است، همانطور که در پاسخ به تورم در اواخر 2021 نیز عملکرد کندی داشت. با این حال، زمان و داده‌های جدید تعیین‌کننده خواهند بود. تنها چیزی که با اطمینان می‌توان گفت این است که پاول در گردهمایی سالانه بانک مرکزی کانزاس در جکسون هول، حرف‌های زیادی برای گفتن خواهد داشت.

منبع