تأسیسات غنی‌سازی فوردو، که در دل کوهی در نزدیکی شهر مذهبی قم و در عمق ۵۰۰ متری زمین پنهان شده، به یکی از پیچیده‌ترین چالش‌های امنیتی برای اسرائیل و متحدان غربی آن تبدیل شده است. این سایت استراتژیک، با لایه‌های متعدد پدافند هوایی و سازه‌ای مقاوم در برابر حملات، نماد مقاومت راهبردی ایران در برابر تهدیدات خارجی است.
فوردو؛ مرکز ثقل برنامه هسته‌ای ایران
کارشناسان امنیتی و تحلیل‌گران سیاسی تأسیسات فوردو را «قلب تپنده برنامه هسته‌ای ایران» می‌دانند. این مرکز برخلاف تأسیسات سطحی نطنز، به گونه‌ای طراحی شده که در برابر حملات هوایی مستقیم مقاومت کند و در صورت حمله، زیرساخت اصلی خود را حفظ نماید.
تخمین‌ها حاکی از آن است که ایران می‌تواند تنها ظرف سه هفته از ذخایر موجود، اورانیوم غنی‌شده برای ساخت ۹ بمب اتمی تولید کند. حتی در سناریوهای اضطراری، نخستین بمب ظرف دو تا سه روز قابل تولید است.
ناکامی اسرائیل در حمله به فوردو
در روزهای اخیر، اسرائیل حملاتی را به تأسیسات فوردو ترتیب داده است. با وجود تأیید حمله از سوی منابع رسمی ایران، میزان خسارت وارده بسیار محدود گزارش شده است. تحلیل‌گران نظامی معتقدند که بدون دخالت مستقیم ایالات متحده، اسرائیل توان تخریب مؤثر فوردو را ندارد.
از فوردو تا پیک‌اکس؛ بازی استراتژیک تهران
نکته مهم‌تر آن‌که فوردو تنها برگ برنده ایران در حوزه هسته‌ای نیست. تهران در حال ساخت تأسیساتی حتی عمیق‌تر و محافظت‌شده‌تر در منطقه‌ای به نام «کوه کلنگ‌گذا» یا «پیک‌اکس» در نزدیکی نطنز است. این سایت دارای دست‌کم چهار ورودی تونلی است و احتمال می‌رود توانایی میزبانی از فعالیت‌های مخفیانه‌تری را داشته باشد. هنوز هیچ‌گونه بازرسی بین‌المللی از این مکان انجام نشده است.
فوردو؛ میراث تنش‌های هسته‌ای
تأسیسات فوردو اولین‌بار در سال ۲۰۰۹ توسط آمریکا، بریتانیا و فرانسه افشا شد. این افشاگری باعث واکنش جهانی و وضع تحریم‌های جدید علیه ایران شد و در نهایت، به امضای توافق هسته‌ای (برجام) در سال ۲۰۱۵ انجامید. اما با خروج آمریکا از این توافق در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ، ایران نیز محدودیت‌های برجامی را کنار گذاشت و فعالیت‌های خود را از سر گرفت.
امروز، فوردو نمادی از تقابل ژئوپلیتیکی و هسته‌ای بین ایران و اسرائیل است؛ نمادی که نه‌تنها بیانگر اضطراب راهبردی تهران، بلکه نشان‌دهنده ناکامی نظامی تل‌آویو در مهار برنامه هسته‌ای ایران نیز هست.
منبع: فایننشنال تایمز
