امیر موسوی

با توجه به گزارش شاخص مدیران خرید (PMI) خدمات ماه ژوئیه که توسط S&P Global منتشر شده، ویلیامسون، اقتصاددان ارشد این موسسه رتبه‌بندی، از مشاهده ترکیبی مطلوب و خوشایند از رشد اقتصادی پایدار و کاهش تورم قیمت فروش در این ماه ابراز خرسندی کرده است. به عبارت دیگر، نتایج این نظرسنجی نشان می‌دهد که اقتصاد در مسیر رشد قرار دارد و در عین حال، فشارهای تورمی که در ماه‌های گذشته بر مصرف‌کنندگان و کسب‌وکارها وارد می‌شد، در حال کاهش است.

نکته قابل توجه دیگر در این گزارش، افزایش اشتغال برای دومین ماه متوالی است. هرچند این رشد به اندازه‌ی ماه ژوئن چشمگیر نبوده، اما نشان‌دهنده‌ی بهبود تدریجی در بازار کار است. این بهبود در شرایطی حاصل شده است که بسیاری از اقتصاددانان نگران تداوم افزایش نرخ بیکاری بودند.

منحنی بازدهی اوراق قرضه دولتی آمریکا با سررسیدهای ۲ و ۱۰ ساله که از ژوئیه ۲۰۲۲ در حالت وارونه قرار داشت، برای نخستین بار طی این مدت به وضعیت عادی بازگشته است. این رویداد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، چراکه منحنی مذکور به دلیل سابقه درخشان خود در پیش‌بینی رکودهای اقتصادی آمریکا از سال ۱۹۵۵ تاکنون، به عنوان یک شاخص پیش‌بینی معتبر شناخته می‌شود. با این حال، لازم به ذکر است که وارونگی منحنی به تنهایی نشانه آغاز رکود نیست، بلکه بازگشت آن به حالت عادی است که می‌تواند نشانه‌ای برای شروع رکود تلقی گردد.

این وضعیت مشابه پیش‌بینی طوفان است؛ وارونگی منحنی مانند تشکیل طوفانی در اقیانوس اطلس بوده و بازگشت آن به حالت عادی، معادل با رسیدن طوفان به خشکی است، به ویژه در صورتی که همراه با شیب تند صعودی در بخش کوتاه‌مدت منحنی باشد. هرچند هنوز آثار رکود اقتصادی در داده‌های اقتصادی مشاهده نشده است، اما بازار به وضوح در حال تضعیف است. علاوه بر شیب منحنی، کاهش ۲۰ نقطه‌پایه‌ای بازدهی اوراق قرضه ۲ ساله آمریکا به ۳.۶۶ درصد نیز نگرانی‌هایی را ایجاد کرده است. این سطح بازدهی، ۱۷۰ نقطه‌پایه پایین‌تر از نرخ بهره فدرال رزرو است که احتمال تسهیل شدید پولی و وجود مشکلات جدی در اقتصاد را نشان می‌دهد.

با توجه به تحلیل‌های جدید، چندین بانک بزرگ پیش‌بینی‌های خود را درباره کاهش نرخ بهره توسط فدرال رزرو تغییر داده‌اند. بانک آمریکا معتقد است که کاهش نرخ بهره توسط فدرال رزرو از ماه سپتامبر آغاز خواهد شد، در حالی که قبلاً تصور می‌کرد چرخه تسهیل پولی از دسامبر شروع می‌شود. سیتی‌گروپ نیز همانند جی پی مورگان پیش‌بینی می‌کند که فدرال رزرو در ماه‌های سپتامبر و نوامبر هر بار نیم درصد از نرخ بهره را کاهش دهد.

از سوی دیگر، TD Securities پیش‌بینی می‌کند که فدرال رزرو در سال جاری 0.75 درصد نرخ بهره را کاهش دهد که به صورت سه مرحله 0.25 درصدی در جلسات سپتامبر، نوامبر و دسامبر انجام خواهد شد.

در همین حال، گلدمن ساکس پیش‌بینی می‌کند فدرال رزرو به صورت پیوسته نرخ بهره را کاهش دهد. گلدمن ساکس بیان کرده که اگر گزارش اشتغال ماه اوت نیز مانند گزارش ماه ژوئیه ضعیف باشد، احتمال کاهش 0.5 درصدی در نرخ بهره در نشست سپتامبر وجود دارد. در حال حاضر، گلدمن ساکس پیش‌بینی می‌کند که فدرال رزرو در سه نشست سپتامبر، نوامبر و دسامبر، هر بار 0.25 درصد نرخ بهره را کاهش دهد، در حالی که پیش‌تر انتظار دو کاهش را داشت.

بر اساس گزارش جدید اشتغال غیرکشاورزی در ایالات متحده، نرخ بیکاری از ۴.۱ به ۴.۳ درصد افزایش یافته است. این تغییر قابل توجه در بازار کار، توجه تحلیلگران اقتصادی و بازارها را به خود جلب کرده، زیرا جروم پاول، رئیس فدرال رزرو، در سخنان اخیر خود تأکید کرد که اگر بازار کار به طور غیرمنتظره‌ای تضعیف شود یا تورم سریع‌تر از پیش‌بینی‌ها کاهش یابد، بانک مرکزی آمریکا آماده است تا اقدامات لازم را انجام دهد.

در همین حال، کاهش ۲۱ نقطه‌پایه‌ای بازدهی اوراق قرضه دو ساله و رسیدن آن به ۳.۹۵ درصد، نشان از انتظارات بالا برای کاهش نرخ بهره دارد. در واقع، نرخ بهره فعلی فدرال رزرو حدودا روی ۵.۳۸ درصد قرار دارد که نشان‌دهنده احتمال کاهش چشمگیر نرخ بهره در آینده نه چندان دور است.

از سوی دیگر، به نظر می‌رسد که اوضاع بازار سهام، به ویژه در بخش شرکت‌های کوچک، چندان مطلوب نیست. شاخص S&P 500 پیش از آغاز معاملات حدود ۱.۵ درصد کاهش داشته و نزدک نیز ۲.۲ درصد پایین آمده است. در همین حال، شاخص راسل ۲۰۰۰ که نمایانگر عملکرد شرکت‌های کوچک است، ۳ درصد کاهش را نشان می‌دهد.

در گذشته، امید به کاهش نرخ بهره توسط فدرال رزرو می‌توانست بازار را تا حدی تقویت کند، اما حالا به نظر می‌رسد بانک مرکزی آمریکا از واقعیت‌های اقتصادی عقب مانده است. حتی اگر فدرال رزرو در پنج نشست پولی متوالی خود نرخ بهره را ۰.۲۵ درصد کاهش دهد، نرخ بهره بین ۴ تا ۴.۲۵ درصد خواهد بود که همچنان محدودکننده است. لازم به ذکر است اگر اقتصاد وارد رکود شود، این کاهش نرخ بهره چندان کمکی نخواهد کرد.

در روزهای اخیر، ارزش دلار آمریکا کاهش یافته است، زیرا بازار پیش‌بینی می‌کند که فدرال رزرو رویکردی انبساطی‌تر در پیش خواهد گرفت. اکنون این سوال مطرح شده که آیا فدرال رزرو از روند بازار عقب مانده است یا خیر؟

قیمت‌گذاری بازارها از مسیر پولی فدرال رزرو نشان می‌دهد که احتمال کاهش‌های سریع‌تر و عمیق‌تر نرخ بهره افزایش یافته است. برای مثال، در حال حاضر احتمال کاهش ۵۰ نقطه‌پایه‌ای نرخ بهره در نشست پولی ماه سپتامبر به ۲۰ درصد رسیده و تقریباً در پنج نشست آینده که تا مارس ۲۰۲۵ ادامه دارند، حداقل یک پله کاهش به طور کامل قیمت‌گذاری شده است.

همچنین، پیش‌بینی نرخ بهره برای ژوئن ۲۰۲۵ نیز از ۱۵۰ به ۱۶۸ نقطه‌پایه‌ افزایش یافته؛ شایان ذکر است چنین کاهشی در نرخ بهره توسط فدرال رزرو انجام گیرد، تنها در شرایطی خواهد بود که احتمال رکود شدید وجود داشته باشد.

در همین حال، نرخ بازده اوراق قرضه ۱۰ ساله آمریکا به زیر ۴ درصد رسیده است، اما دلار آمریکا به طور کامل این تغییرات را منعکس نمی‌کند. در واقع، این تحولات جنبه جهانی دارند؛ اگر اقتصاد آمریکا وارد رکود شود، سایر نقاط جهان نیز از این شرایط متأثر خواهند شد. امروز شاخص مدیران خرید بخش تولیدی آمریکا به گزارش موسسه مدیریت عرضه (ISM) منتشر شد که یک کاهش از ۴۸.۵ به ۴۶.۸ را نشان می‌داد. همچنین، مؤلفه اشتغال این شاخص به پایین‌ترین سطح خود از سال ۲۰۲۰ رسیده است، درست قبل از انتشار آمار فردای اشتغال غیرکشاورزی.

از سوی دیگر، امروز شرکت خرده‌فروشی آنلاین Wayfair اعلام کرد که نرخ‌ بهره بالا تأثیر زیادی بر کسب‌وکارشان داشته است. نیرج شاه، مدیرعامل و یکی از بنیان‌گذاران Wayfair، گفت: «سه‌ماهه دوم یک دوره خوبی بود که باعث شد دوباره سهم بازار بیشتری به دست آوریم، اما همچنان با مشکلات اقتصادی کلان مواجه هستیم که بر الگوهای خرید مشتریان تأثیر می‌گذارد. مشتریان همچنان در هزینه‌های مربوط به خانه محتاط هستند و داده‌های کارت اعتباری ما نشان می‌دهد که اصلاحات در این بخش هم‌اکنون به همان اندازه‌ای است که در بحران مالی بزرگ تجربه شده بود.»
بازار سهام و اوراق قرضه افت کرده و احتمال رکود بیشتر شده است
دیروز بازارها به‌طور غیرمنتظره‌ای رشد کردند، اما نگرانی‌ها درباره این رشد بیش از حد امروز خودش را نشان داد. شاخص نزدک حدود ۱ درصد و شاخص راسل ۲۰۰۰ حدود ۳ درصد کاهش یافته‌اند. در واقع، داده‌های اقتصادی امروز باعث نگرانی بازارها شده‌اند که نشان از افزایش احتمال رکود دارد.

روز گذشته، جروم پاول، رئیس فدرال رزرو، احتمال کاهش نرخ بهره را مطرح کرد، اما همچنان بر قوت اقتصاد تاکید داشت. او گفت: «نشانه‌های اخیر نشان می‌دهد که فعالیت‌های اقتصادی همچنان با سرعت خوبی در حال گسترش است.» وقتی از پاول درباره احتمال یک فرود سخت (رکود شدید) سوال شد، او پاسخ داد: «فکر می‌کنم احتمال آن کم است، زیرا هیچ دلیلی وجود ندارد که فکر کنیم اقتصاد یا در حال داغ شدن بیش از حد است یا به شدت در حال ضعیف شدن؛ چنین چیزی در داده‌های فعلی مشاهده نمی‌شود.»

در بازار ارزهای خارجی نیز این تحولات مشاهده می‌شود، به‌ویژه با فروش ارزهای کالایی (مانند دلار کانادا، دلار استرالیا و دلار نیوزیلند). در ابتدا، دلار آمریکا در برابر دلار کانادا به دلیل کاهش نرخ بهره اوراق خزانه‌داری افت کرد، اما به دلیل افزایش نگرانی‌ها از ریسک‌های جهانی و کاهش قیمت نفت، دوباره رشد داشت. وضعیت مشابهی برای جفت‌ارزهای AUDUSD و NZDUSD نیز مشاهده می‌شود. همه این ارزها به دلیل ضعف اقتصاد جهانی و نبود حمایت‌های کافی از سوی بانک‌های مرکزی و چین، تحت فشار قرار گرفته‌اند.

تحلیل‌گران گلدمن ساکس پیش‌بینی می‌کنند روندهای اخیر در داده‌های اقتصادی ممکن است باعث شود فدرال رزرو بیانیه پولی خود را اصلاح کرده و احتمال کاهش نرخ بهره در ماه سپتامبر را افزایش دهد. در ادامه، به چهار تغییر احتمالی در بیانیه پولی فدرال رزرو توسط گلدمن ساکس اشاره شده است:

1. اشاره به نرخ بیکاری: پیش‌بینی می‌شود که در بیانیه پولی، به افزایش اخیر نرخ بیکاری اشاره شود، اگرچه همچنان تاکید خواهد شد که این نرخ در سطح پایینی باقی مانده است.
2. پیشرفت به سوی هدف تورمی: ممکن است اصطلاح "محدود" از بیانیه پولی حذف شود و به جای آن به "پیشرفت بیشتر" به سوی هدف تورمی ۲ درصدی اشاره گردد. این تغییر با اظهارات اخیر جروم پاول، رئیس فدرال رزرو، پس از انتشار گزارش شاخص قیمت مصرف‌کننده در ماه ژوئن همخوانی دارد.
3. توازن ریسک‌ها: احتمالاً در بیانیه پولی به این نکته اشاره خواهد شد که ریسک‌ها نسبت به اهداف دوگانه فدرال رزرو "در توازن بهتری" قرار دارند، به جای اینکه گفته شود ریسک‌ها "به سوی توازن بهتر حرکت کرده‌اند". این تغییر نسبت به اظهارات اخیر پاول که گفته بود ریسک‌ها "در توازن بهتری" هستند، کمی ملایم‌تر است.
4. اطمینان به چشم‌انداز تورم: ممکن است فدرال رزرو اعلام کند که اکنون تنها به "اندکی" اطمینان بیشتر به چشم‌انداز تورم نیاز دارد تا بتواند کاهش نرخ بهره را آغاز کند. این تغییر بازتابی از اظهارات پاول خواهد بود که گفته «داده‌های اخیر "اندکی" به اطمینان او نسبت به روند کاهش تورم افزوده است.»

فیچ در آخرین گزارش خود اعلام کرد که انتظار دارد فدرال رزرو امسال دو بار نرخ بهره را کاهش دهد؛ یک بار در سپتامبر و بار دیگر در دسامبر. این موسسه رتبه‌بندی پیش‌بینی کرده است که اقتصاد آمریکا به سمت یک فرود نرم حرکت خواهد کرد، به این معنا که با وجود کاهش تدریجی تورم و نرخ پایین بیکاری، رشد اقتصادی سالانه به ۲.۱ درصد خواهد رسید که نسبت به ۲.۵ درصد در سال ۲۰۲۳ کاهش خواهد داشت.

در ماه ژوئن، قیمت‌ها در آمریکا با افزایش کمی همراه شدند، چرا که کاهش هزینه کالاها توانست افزایش هزینه خدمات را جبران کند. این موضوع نشان می‌دهد که وضعیت تورم در حال بهبود است و تحلیل‌گران اقتصادی پیش‌بینی می‌کنند که این روند به فدرال رزرو اجازه دهد که در ماه سپتامبر نرخ بهره را کاهش دهد.

بر اساس گزارشی که روز جمعه توسط وزارت بازرگانی آمریکا منتشر شد، هزینه‌های مصرف‌کنندگان در ماه گذشته اندکی کاهش یافته است. در واقع، نشانه‌هایی از کاهش فشارهای قیمتی و سرد شدن بازار کار می‌تواند اعتماد مقامات فدرال رزرو را افزایش دهد که تورم در حال نزدیک شدن به هدف ۲ درصدی این بانک مرکزی است.

فیچ همچنین اشاره کرد که اگرچه هزینه‌های مصرف‌کنندگان آمریکایی همچنان در سطح خوبی باقی مانده است، اما انتظار می‌رود که در نیمه دوم سال شرایط اعتباری کمی ضعیف‌تر شود. این گزارش فیچ پس از گزارش‌های مالی چند بانک بزرگ آمریکا و شرکت‌های پرداخت و مصرفی منتشر شد که نشان می‌دهند وضعیت مصرف‌کنندگان آمریکایی به ویژه در میان اقشار کم‌درآمد، در حال تضعیف است.