سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده است که شیوع آبله میمون (mpox)، یک عفونت ویروسی که از طریق تماس نزدیک منتشر می‌شود، برای دومین بار در دو سال گذشته یک وضعیت اضطراری بهداشت عمومی را هشدار می‌دهد.
آبله میمون (MPOX) چیست؟
Mpox یک عفونت ویروسی است که علائمی شبیه آنفولانزا دارد و ضایعات پر از چرک ایجاد می‌کند، در حالی که معمولا خفیف است، می‌تواند باعث مرگ شود. کودکان، زنان باردار و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مانند افراد مبتلا به HIV، همگی در معرض ریسک بالاتری از عوارض هستند.
سازمان جهانی بهداشت شیوع اخیر این بیماری را یک وضعیت اضطراری بهداشت عمومی اعلام کرد، چرا که شاخه جدیدی از ویروس mpox که برای اولین بار در جمهوری دموکراتیک کنگو شناسایی شد، شروع به انتشار به سایر کشورهای همسایه کرده است.
آبله میمون (Mpox) از طریق تماس فیزیکی نزدیک از جمله تماس جنسی منتقل می‌شود، و هیچ مدرکی مبنی بر اینکه به راحتی از طریق هوا پخش شود، وجود ندارد.
شاخه جدید باعث هشدار جهانی شده است چرا که به نظر می‌رسد راحت‌تر بین مردم پخش می‌شود.
وضعیت اضطراری بهداشت جهانی چیست؟
” وضعیت اضطراری بهداشت عمومی” یا PHEIC، بالاترین نوع هشدار سازمان بهداشت جهانی است. زمانی که بیماریها به روش‌های جدید یا غیرعادی گسترش می‌یابند، این وضعیت اعلام می‌شود و هدف آن تقویت همکاری بین‌المللی و تأمین مالی برای مقابله با شیوع است.
اعلامیه WHO از برچسب مشابهی از مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها (CDC) آفریقا در اوایل این هفته پیروی می‌کند.
چرا MPOX دوباره یک وضعیت اضطراری اعلام شده است؟
دو سال پیش، سازمان جهانی بهداشت اعلام کرد mpox یک وضعیت اضطراری است، زمانی که نوعی از بیماری به نام clade IIb در سراسر جهان گسترش یافته بود.
پس از تغییر رفتار با کمک واکسن‌ها، به افراد در معرض خطر کمک کرد تا از خود در بسیاری از کشورها محافظت کنند، این شیوع کنترل شد.
اما mpox برای چندین دهه یک مشکل بهداشت عمومی در بخش‌هایی از آفریقا بوده است. اولین مورد انسانی در سال 1970 در کنگو بود و از آن زمان تاکنون شیوع پیدا کرده است.
شیوع کنونی که بدترین شیوع در کنگو است، از ژانویه سال 2023 تاکنون 27000 مورد و بیش از 1100 مرگ و میر داشته است که عمدتاً در میان کودکان بوده است.
دو گونه از mpox اکنون در کنگو در حال گسترش هستند – شکل بومی ویروس، clade I، و شاخه جدیدی به نام clade Ib، که اصطلاح “کلاد” به نوعی از ویروس اشاره دارد.
شاخه جدید اکنون از شرق کنگو به رواندا، اوگاندا، بوروندی و کنیا منتقل شده است.
سوئد روز پنجشنبه اولین مورد از شکل جدید، کلاد Ib را در خارج از آفریقا گزارش داد.
یکی از سخنگویان سازمان جهانی بهداشت گفت که این مورد نیاز به مشارکت را تکرار می‌کند و آژانس همچنان به توصیه خود در مورد محدودیت‌های سفر برای جلوگیری از گسترش MPox ادامه می‌دهد.
پاکستان روز جمعه همچنین یک مورد از ویروس mpox را در یک بیمار که از یکی از کشورهای حاشیه خلیج فارس بازگشته بود تأیید کرد، اگرچه مشخص نیست که آیا این ویروس از گونه جدید است یا از نوعی است که از سال 2022 در سطح جهانی گسترش یافته است.
حالا چه اتفاقی می‌افتد؟
دانشمندان امیدوارند که اعلامیه‌های اضطراری تلاش‌ها برای دریافت ابزار پزشکی و بودجه بیشتر به کنگو را برای کمک به مقامات آنجا برای مقابله با شیوع سریع‌تر کند. برای مطالعه ویروس و کمک به جلوگیری از گسترش، نظارت بهتری لازم است.
اما در سال 2022، درخواست سازمان جهانی بهداشت برای 34 میلیون دلار برای مبارزه با mpox از سوی اهداکنندگان مورد توجه قرار نگرفت و نابرابری بزرگی در مورد دسترسی به دوزهای واکسن وجود داشت. کشورهای آفریقایی به دو شات مورد استفاده در شیوع جهانی که توسط باواریا نوردیک (Bavarian Nordic) و کی ام بیولوژیکس (KM Biologics) ساخته شده بود، دسترسی نداشتند.
سازمان جهانی بهداشت روز چهارشنبه در حالی که خواستار اهدای دوز از کشورهای دارای ذخایر بود، گفت: دو سال بعد این وضعیت همچنان ادامه دارد، اگرچه تلاش‌هایی برای تغییر آن وجود دارد.
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) آفریقا گفت که بدون توضیح بیشتر، برنامه‌ای برای تضمین دوز دارد، اما در حال حاضر ذخایر محدود است.
چقدر باید نگران باشیم؟
میزان مرگ و میر متفاوت است و به شدت به مراقبت های بهداشتی در دسترس برای بیمارترین بیماران بستگی دارد. در کنگو در این شیوع، میزان در کلاد I و کلاد Ib حدود 4٪ بوده است. کلاد II که در سطح جهانی گسترش یافت، بسیار کمتر کشنده بود.
با این حال، mpox ویروس گرونا نیست. ابزارهایی وجود دارند که ثابت شده‌اند برای جلوگیری از گسترش و کمک به افراد در معرض ریسک موثر هستند و به همین راحتی پخش نمی‌شود.
اکنون چالشی که هدف اعلامیه‌های اضطراری برجسته کردن آن است، اطمینان از دستیابی به ابزارها به کسانی است که در کنگو و کشورهای همسایه به آنها بیشتر نیاز دارند.
