کامران گودرزی

بانک مرکزی آمریکا (فدرال رزرو) گزارشی به نام «کتاب بژ» منتشر کرده که تأثیر چندانی بر بازار نداشته و موجب تغییرات بزرگ در ارزش دلار نشده است. توجه اصلی امروز بر شاخص‌های مدیران خرید (PMI) در اروپا است که احتمالاً نشانگر ادامه ضعف اقتصادی و نزدیک بودن به قلمروی انقباضی خواهد بود. این شرایط می‌تواند به نفع سیاستمداران بانک مرکزی اروپا (ECB) باشد که به کاهش نرخ‌های بهره معتقدند و حتی ممکن است نرخ‌ها را به زیر سطح خنثی برسانند. در این شرایط، انتظار می‌رود ارزش یورو کاهش یابد. همچنین، ارز مجارستان (فورینت) نیز به نظر می‌رسد در موقعیت شکننده‌ای قرار داشته باشد.

دلار آمریکا: بررسی وضعیت دلار آمریکا و تأثیر گزارش کتاب بژ
در هفته جاری، وضعیت دلار آمریکا در بازارهای ارز یکی از مباحث مهم بوده و گزارش اخیر «کتاب بژ» فدرال رزرو توجه زیادی را به خود جلب کرد. این گزارش که پیش‌بینی می‌شد به عنوان تهدیدی برای دلار عمل کند، در نهایت تأثیر چندانی بر بازارها نداشت. در حالی که گزارش‌های قبلی فدرال رزرو حاکی از کاهش یا رکود فعالیت‌ها در ۹ منطقه از ۱۲ منطقه اقتصادی ایالات متحده بود و منجر به کاهش ۵۰ نقطه پایه نرخ بهره در سپتامبر شد؛ اما گزارش جدید نشان داد که فعالیت‌ها در اکثر مناطق پایدار بوده و حتی در دو منطقه رشد اقتصادی مشاهده شده است.

گزارش جدید برای جلسه نوامبر کمیته بازار آزاد فدرال رزرو (FOMC) تهیه شده و در آن هیچ نشانه‌ای از کاهش بیشتر نرخ بهره به چشم نمی‌خورد. نرخ بهره فعلی با توجه به این گزارش و ثبات فعالیت‌ها، ممکن است در ماه‌های آینده تغییر زیادی نکند. نرخ بهره مورد انتظار برای کاهش تا پایان سال نیز فقط ۳۷ نقطه پایه در منحنی OIS دلار آمریکا قیمت‌گذاری شده است که نشان‌دهنده احتمال عدم کاهش ۲۵ نقطه پایه نرخ بهره در نشست‌های نوامبر یا دسامبر است. این وضعیت در تضاد با سیاست‌های بانک‌های مرکزی دیگر، به ویژه در اروپا و کانادا است که به سرعت به سمت نرخ‌های بهره خنثی یا پایین‌تر حرکت می‌کنند.
تأثیر انتخابات آمریکا بر بازار دلار
با نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در ۵ نوامبر، پیش‌بینی می‌شود که نوسانات بازار افزایش پیدا کند. اگر دونالد ترامپ همچنان در نظرسنجی‌ها به خوبی عمل کند، انتظار می‌رود که دلار تقویت شود. تحلیلگران بر این باورند که افزایش نوسانات و کاهش نقدینگی می‌تواند باعث شکستن سقف‌های قیمتی جفت ارز دلار به کرون نروژ (USDNOK) شود و آن را به بالاترین سطح دو ساله خود یعنی حدود ۱۱.۲۵ برساند.
داده‌های اقتصادی پیش رو
امروز تمرکز اصلی بازارهای جهانی بر داده‌های اقتصادی اروپا است. در ایالات متحده نیز داده‌هایی از جمله شاخص‌های PMI اس‌اند‌پی، مدعیان اولیه بیکاری هفتگی و فروش خانه‌های جدید منتشر می‌شوند. با این حال، تحلیلگران بر این باورند که این داده‌ها تأثیر زیادی بر سیاست‌های پولی فدرال رزرو نخواهند داشت و در صورت افزایش جزئی در مدعیان بیکاری، ممکن است این امر به عوامل آب و هوایی نسبت داده شود.
پایداری شاخص دلار
شاخص دلار آمریکا (DXY) که در طول ماه جاری تقریباً ۴.۵ درصد رشد کرده است، در حال حاضر در یک روند صعودی پایدار قرار دارد. با توجه به داده‌ها و شرایط فعلی بازار، به نظر نمی‌رسد که این شاخص به زودی افت قابل توجهی را تجربه کند و پیش‌بینی می‌شود که در محدوده ۱۰۴-۱۰۵ باقی بماند. با این حال، دلایل کافی برای یک عقب‌نشینی شدید در کوتاه‌مدت وجود ندارد و انتظار می‌رود که دلار همچنان موقعیت خود را حفظ کند.

یورو: چشم‌انداز یورو و تأثیر شاخص‌های PMI بر اقتصاد اروپا
در هفته‌های اخیر، یورو تحت فشار قابل‌توجهی قرار گرفته و انتشار شاخص‌های مدیران خرید (PMI) اولیه برای ماه اکتبر توجه زیادی را به خود جلب کرده است. این شاخص‌ها، که معیار مهمی برای ارزیابی سلامت بخش‌های تولید و خدمات در اقتصاد هستند، احتمالاً همچنان نشانه‌هایی از رکود و کاهش فعالیت‌ها را به نمایش خواهند گذاشت. به ویژه، بخش تولید در اروپا به طور عمیقی در قلمروی انقباضی قرار گرفته و انتظار می‌رود که این وضعیت، شاخص ترکیبی را به زیر ۵۰ برساند که به معنای کاهش فعالیت اقتصادی است.
آیا اقدامات چین می‌تواند کمکی به یورو باشد؟
سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا اقدامات محرک اقتصادی چین می‌تواند به بهبود اعتماد در بخش تولید اروپا کمک کند؟ تیم تحلیل‌گران اقتصادی معتقدند که این احتمال کم است و پیش‌بینی می‌شود که شاخص‌های PMI در ماه اکتبر تغییر چندانی نسبت به ماه‌های گذشته نداشته باشند. با وجود تلاش‌های چین برای تحریک اقتصادی، مشکلات عمیق ساختاری در اقتصاد اروپا باعث شده است که این شاخص‌ها همچنان در سطوح ضعیفی باقی بمانند.
کاهش تورم و اطمینان پایین کسب‌وکارها: فرصتی برای سیاست‌گذاران ECB
در شرایطی که تورم در اروپا به سطح پایینی رسیده و اطمینان کسب‌وکارها در وضعیت نامساعدی قرار دارد، این فضا به نفع سیاست‌گذاران محافظه‌کاری است که در بانک مرکزی اروپا (ECB) به دنبال کاهش بیشتر نرخ بهره هستند. یکی از اعضای برجسته این گروه، فابیو پانتا از بانک ایتالیا، اخیراً اعلام کرده که نرخ بهره باید نه تنها به سطح خنثی (۲.۰۰-۲.۲۵ درصد) کاهش یابد، بلکه حتی باید پایین‌تر از این سطح باشد. این دیدگاه نشان می‌دهد که بانک مرکزی اروپا ممکن است سیاست‌های پولی انبساطی بیشتری را در پیش گیرد تا به بهبود شرایط اقتصادی کمک کند.

در حال حاضر، بازارهای مالی نشان می‌دهند که نرخ بهره بانک مرکزی اروپا تا سال آینده احتمالاً به ۱.۷۵ درصد کاهش خواهد یافت. این انتظارات باعث شده است که اختلاف نرخ بهره دو ساله بین یورو و دلار آمریکا به ۱۵۰ نقطه پایه به نفع دلار برسد و نرخ برابری EURUSD به زیر ۱.۰۸ سقوط کند.
تأثیر انتخابات آمریکا و پیش‌بینی آینده یورو
با نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در ۵ نوامبر، نوسانات در بازارهای مالی افزایش یافته و نقدینگی کاهش یافته است. این وضعیت هشدار می‌دهد که فروش دلار در شرایط فعلی ممکن است ریسک‌هایی به همراه داشته باشد. با توجه به اختلاف نرخ بهره و نرخ‌های ارز که در هفته‌های اخیر به سرعت تغییر کرده‌اند، تحلیل‌گران معتقدند که این روند به زودی به اوج خود خواهد رسید و احتمالاً تفاوت‌های فعلی نرخ بهره گسترده‌تر نخواهند شد.

در این شرایط، پیش‌بینی می‌شود که نرخ برابری EURUSD در محدوده ۱.۰۷۶۵ تا ۱.۰۸۵۰ نوسان داشته باشد. با توجه به این که وضعیت اقتصادی اروپا همچنان ضعیف است و بانک مرکزی اروپا به سمت سیاست‌های پولی انبساطی بیشتر حرکت می‌کند، چشم‌انداز یورو در کوتاه‌مدت چندان امیدوارکننده به نظر نمی‌رسد.

نتیجه‌گیری
یورو همچنان تحت تأثیر ضعف اقتصادی و سیاست‌های پولی انبساطی در اروپا قرار دارد. با وجود اینکه شاخص‌های PMI ماه اکتبر احتمالاً نشان‌دهنده ادامه رکود در بخش تولید خواهند بود، اقدامات بانک مرکزی اروپا برای کاهش نرخ بهره می‌تواند به تدریج بهبودهایی را به همراه داشته باشد. با این حال، در شرایط کنونی و با نزدیک شدن به انتخابات آمریکا، دلار همچنان در موقعیت قوی‌تری نسبت به یورو قرار دارد و پیش‌بینی می‌شود که نرخ برابری EURUSD در کوتاه‌مدت تغییرات زیادی نداشته باشد.
بریکس: دلارزدایی در کشورهای بریکس و تأثیرات آن بر اقتصاد جهانی
در سال‌های اخیر، بحث کاهش وابستگی به دلار آمریکا در میان کشورهای عضو گروه بریکس (BRICS+) به یکی از موضوعات مهم اقتصادی تبدیل شده است. این گروه شامل کشورهای برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی است و به دنبال راه‌هایی برای کاهش استفاده از دلار در تجارت‌های بین‌المللی و مدیریت ذخایر ارزی خود هستند.

در تازه‌ترین تحلیل ارائه شده توسط کارشناسان اقتصادی، از جمله دیمیتری دولگین، این روند به عنوان یکی از تغییرات مهم در سیستم مالی جهانی شناخته شده است. بر اساس این تحلیل، بیشترین پیشرفت بریکس در مسیر دلارزدایی در دو حوزه مدیریت ذخایر ارزی و فاکتورهای تجاری انرژی اتفاق خواهد افتاد.
مدیریت ذخایر ارزی و تجارت انرژی
یکی از راه‌های مهم برای کاهش وابستگی به دلار در کشورهای بریکس، تغییر در نحوه مدیریت ذخایر ارزی است. به جای نگه داشتن ذخایر عمده خود به دلار آمریکا، این کشورها می‌توانند ذخایر خود را به ارزهای دیگر، از جمله ارزهای محلی یا ارزهای دیگر قدرت‌های جهانی مانند یوان چین، تبدیل کنند. این تغییر می‌تواند به کاهش تأثیرات نوسانات دلار بر اقتصاد این کشورها کمک کند.

در زمینه تجارت انرژی نیز، بریکس به دنبال استفاده از ارزهای محلی خود به جای دلار در قراردادهای تجاری است. این اقدام می‌تواند از تأثیرات قیمت‌گذاری‌های دلاری بر نفت و سایر کالاهای انرژی بکاهد و همچنین هزینه‌های مرتبط با تبدیل ارز را کاهش دهد.
نقش ارزهای دیجیتال بانک‌های مرکزی (CBDC) و پروژه m-Bridge
یکی دیگر از جنبه‌های مهم دلارزدایی بریکس، توسعه ارزهای دیجیتال بانک‌های مرکزی (CBDC) است. این ارزهای دیجیتال می‌توانند به کشورهای بریکس امکان انجام تراکنش‌های بین‌المللی بدون نیاز به سیستم‌های پرداخت دلاری را بدهند. پروژه «m-Bridge» نیز یکی از ابتکارات در این زمینه است که در صورت اجرایی شدن، می‌تواند بانک‌های آمریکایی را از زنجیره پرداخت‌های بین‌المللی در حوزه نفوذ بریکس حذف کند. این تغییرات می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر سیستم مالی بین‌المللی داشته باشد و به کاهش قدرت دلار در بازارهای جهانی منجر شود.
تأثیرات بلندمدت بر بازار اوراق قرضه خزانه‌داری آمریکا
روند دلارزدایی در بریکس همچنین تأثیرات قابل‌توجهی بر بازار اوراق قرضه خزانه‌داری آمریکا خواهد داشت. در دهه ۲۰۰۰، پس از پیوستن چین به سازمان تجارت جهانی، کشورهای آسیایی با ایجاد مازاد تجاری و ذخایر عظیم ارزی، از افزایش ارزش ارزهای محلی خود جلوگیری می‌کردند. این مازاد ذخایر ارزی باعث افزایش تقاضا برای اوراق قرضه خزانه‌داری آمریکا و کاهش نرخ بهره آن شد.

اما دلارزدایی بریکس، برعکس این روند را دنبال می‌کند. کاهش ذخایر دلاری و تمایل به نگهداری ارزهای غیر دلاری می‌تواند باعث کاهش تقاضا برای اوراق قرضه خزانه‌داری و در نتیجه افزایش نرخ بهره این اوراق شود. این تغییرات می‌تواند به مرور زمان تأثیرات عمیقی بر اقتصاد آمریکا و سیستم مالی جهانی داشته باشد.
نتیجه‌گیری
دلارزدایی در میان کشورهای بریکس یک روند مهم و رو به رشد است که می‌تواند تغییرات اساسی در سیستم مالی بین‌المللی ایجاد کند. با تمرکز بر مدیریت ذخایر ارزی و تغییر در نحوه تجارت انرژی، این کشورها به دنبال کاهش وابستگی خود به دلار هستند. همچنین، توسعه ارزهای دیجیتال و پروژه‌هایی مانند m-Bridge می‌تواند به این روند سرعت بیشتری ببخشد. تأثیرات این تغییرات نه تنها بر کشورهای بریکس، بلکه بر اقتصاد آمریکا و بازار اوراق قرضه خزانه‌داری نیز قابل توجه خواهد بود و به مرور زمان شاهد تغییرات بیشتری در این حوزه خواهیم بود.

منبع: ING